Chào mừng quý vị đến với tập 8 của podcast Nghệ thuật của sự học hỏi.
Chương trình hôm nay có sự tham gia của Tiến sỹ Rose Clesham, Giám đốc Đo lường & Tiêu chuẩn Học thuật (Khảo thí Tiếng Anh) của Pearson. Chúng ta sẽ tìm hiểu về sự công phu của chương trình Khảo thí trực tuyến (eAssessment) và tính công bằng của các thuật toán, cũng như hiệu quả của bài thi trên máy tính.
Chúng ta sẽ trò chuyện về kinh nghiệm của Tiến sỹ Clesham trong việc xây dựng các bài kiểm tra theo chương trình quốc gia, cũng như các tài liệu đánh giá đầu vào và đánh giá quá trình (0:57), nền tảng kiến thức về độ chuẩn xác của công tác khảo thí (3:46), những phát triển mới nhất về trí tuệ nhân tạo trong Khảo thí trực tuyến (eAssessment) (8:11), những thách thức liên văn hóa trong việc phát triển và thực hiện đánh giá chuẩn hóa và thống nhất (14:43), những thách thức trong việc đảm bảo rằng thuật toán không bị ảnh hưởng bởi thành kiến của lập trình viên (17:07), giảm bớt những điều lo sợ của học viên trong bài thi trên máy tính (23:11) và nhiều nội dung khác.
Trước khi công nghệ ra đời, các phương pháp giảng dạy truyền thống vẫn còn phụ thuộc khá nhiều vào tài liệu in giấy, học sinh vẫn phải làm bài trên lớp từ sách dành cho học sinh và làm bài về nhà vào vở bài tập.
Đây là một cách tiếp cận đã được chứng minh và về cơ bản, cấu trúc của lớp học không thay đổi quá nhiều. Tuy nhiên, điểm khác biệt ở thời điểm hiện tại chính là sự thịnh hành của công nghệ cũng như vị trí của công nghệ trong lĩnh vực giáo dục. Công nghệ phát triển không ngừng, cũng giống như cách thức chúng ta dạy và học.
Trong thập niên 70 và 80, băng cát-xét được sử dụng như một công cụ giáo dục. Sau đó, vào thập niên 90, chúng ta dần đón nhận những tiến bộ của công nghệ máy tính, tạo tiền đề cho việc sử dụng máy tính cá nhân trong môi trường lớp học. Như vậy, chúng ta thấy được cơ hội phát triển các phương pháp giảng dạy trực tuyến như một cách thức giảng dạy mới bổ sung cho mô hình học tập trực diện.
Tuy công nghệ vào thời kỳ đó vẫn còn hạn chế, nó cũng đã đánh dấu một thời điểm quan trọng trong giảng dạy. Các nhà giáo dục nhận ra rằng việc dạy và học có thể được triển khai bên ngoài lớp học và mang lại lợi ích to lớn cho người học.
Trong bối cảnh giảng dạy tiếng Anh, có rất nhiều yếu tố đang dần thay đổi cách thức chúng ta học tập, cụ thể là: mong muốn truy cập thông tin theo yêu cầu của người học cao hơn bao giờ hết; cạnh tranh khốc liệt để có được sự chú ý; và tất nhiên không thể thiếu, là sự phát triển nhanh chóng chưa từng có của công nghệ.
Cuối cùng, cách thức học tập của chúng ta không giống nhau, mỗi người có một lộ trình học tập riêng. Vì vậy, đâu đó vẫn tồn tại những khó khăn cho giáo viên khi đi tìm cách tiếp cận người học tiếng Anh hiện đại – vậy đâu là cách tiếp cận tốt nhất?
Tham gia học trực tuyến và học kết hợp. Học thực tế lẫn trực tuyến, học theo chương trình được thiết kế riêng, học theo phương pháp số hoá, v.v. Chúng ta thường nghe thấy những cụm từ này, nhưng trên thực tế, không phải lúc nào cũng thấy được, cảm nhận hay triển khai rõ ràng những khái niệm này.
Hãy tìm hiểu kỹ hơn về phương pháp học trực tuyến
Học trực tuyến là gì? Về cơ bản, cách tiếp cận này là một môi trường học tập tồn tại trực tuyến. Người học có thể luyện tập theo tốc độ riêng của mình, tự làm bài tập về nhà theo khung thời gian riêng, và tự tổ chức việc học của mình.
Kayo Taguchi là người quản lý danh mục giảng dạy tiếng Anh (ELT) của Pearson tại châu Á. Cô cho biết, lợi ích lớn nhất của phương pháp giảng dạy trực tuyến là lượng dữ liệu có thể khai thác lớn hơn, điều đó có nghĩa là chúng ta có thể theo dõi tiến độ, phân tích các con số đằng sau mô hình người học, theo đó, áp dụng các cách học tập phù hợp.
“Chính các giáo viên đang tạo nên môi trường lớp học trực tuyến, nơi họ có thể triển khai các hoạt động tương tác như: bỏ phiếu, chia nhóm lớp học và các hoạt động chia đội khác; tất cả đều hoàn toàn trực tuyến. Điều này mở ra cơ hội cho phép học sinh chuyển sang làm bài tập về nhà bên ngoài lớp học. Thậm chí, học sinh còn có thể học bổ sung theo khung thời gian riêng nhờ môi trường trực tuyến này.”
Trong khi phương pháp học trực tuyến cho phép học sinh sáng tạo theo cách tiếp cận riêng của mình để làm bài về nhà và học ngoại khoá, thì đâu đó vẫn tồn tại nhiều thách thức liên quan tới việc chỉ học trực tuyến này.
Theo Kayo, cách tiếp cận này phụ thuộc vào khả năng truy cập công nghệ, kết nối Internet tốt và tính kỷ luật của học sinh.
“Công nghệ cũng có những vấn đề phát sinh khi chúng ta học tập và giảng dạy trực tuyến, chẳng hạn như khi ai đó vô tình tắt tiếng, hoặc nếu người học không có máy tính, hoặc đường truyền Internet của họ không đủ chất lượng, hoặc họ đang xem gì đó trên điện thoại – luôn tồn tại những thách thức thông thường như vậy.”
Còn đối với giáo viên, cần cân nhắc việc quản trị khi tổ chức lớp học trực tuyến và nâng cao kỹ năng về nền tảng để hiểu được cách thức tận dụng tối đa môi trường lớp học trực tuyến.
Kayo cũng cho biết thêm, chỉ cần một chút đào tạo và kế hoạch rõ ràng, phương pháp dạy học trực tuyến có thể trở nên rất hiệu quả.
“Ví dụ: nếu người học bỏ lỡ một buổi học thì giáo viên có thể cung cấp bản ghi âm của buổi học trực tuyến hoặc tệp PDF có chứa nội dung tổng quan của bài học. Và trong những thời điểm chưa từng có tiền lệ như hiện nay, khi chúng ta phải đối mặt với COVID-19, thì bạn vẫn có thể truy cập vào các khoá học từ bất cứ nơi đâu, mà không cần phải đến lớp học”.
Thế còn phương pháp học kết hợp thì sao?
Đúng như tên gọi của nó, học kết hợp là sự kết hợp giữa hai phương pháp: học trực diện theo kiểu truyền thống và học trực tuyến. Nếu chúng ta biểu thị phương pháp này theo dạng biểu đồ Ven, thì biểu đồ sẽ như sau:
Với nhu cầu học tiếng Anh ngày càng gia tăng trên khắp châu Á, những đổi mới trong công nghệ học tập đang làm thay đổi cách các nhà giáo dục trong khu vực đối mặt với thách thức trang bị cho những người không phải là người bản ngữ một trình độ tiếng Anh vừa đủ để thành công trong học thuật cũng như trong công việc.
Chức năng học tập có sự hỗ trợ từ công nghệ tăng cường cho phép giáo viên thu thập và phân tích hiệu quả học tập của học sinh gần với thời gian thực, đồng thời sử dụng dữ liệu đó để tuỳ chỉnh trải nghiệm học tập. Chức năng này có ảnh hưởng sâu sắc đến cách thức giáo viên và học sinh tiếp cận việc giảng dạy tiếng Anh (ELT), đồng thời mang lại lợi ích cho những người đam mê học tiếng nhất trong khu vực.
Ông Stuart Connor, Giám đốc Pearson châu Á phụ trách quản lý chất lượng và đánh giá cho biết: Các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam và Thái Lan có “nhu cầu và khao khát học ngôn ngữ đặc biệt lớn”, chủ yếu do quan điểm cho rằng việc có khả năng hiểu và giao tiếp bằng ngôn ngữ khác, đặc biệt là tiếng Anh, là động lực mạnh mẽ và chủ yếu cho sự thăng tiến trong công việc.
Chính phủ của cả hai quốc gia này có nhận thức khá rõ rệt về nhu cầu này và đang xây dựng những chương trình giảng dạy và dạy nghề tiếng Anh nhằm cung cấp cho công dân của họ những hỗ trợ cần thiết để phát triển trong một nền kinh tế toàn cầu. Họ “nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của tiếng Anh đối với sự thịnh vượng trong tương lai, thúc đẩy nền kinh tế đang trên đà phát triển và thu hút thêm đầu tư trực tiếp từ nước ngoài,” Stuart nói thêm.
Và tất nhiên, các bước chuẩn bị cho người học tiếng Anh đón nhận một tương lai thành công bao gồm chuẩn bị các tài liệu, môi trường học tập và bằng cấp phù hợp. Vẫn theo ông Stuart, cần thiết lập các chuẩn đối sánh thành công cao, chẳng hạn: sử dụng tài liệu dựa trên các tiêu chuẩn tiếng Anh quốc tế (Tiếng Anh là Ngôn ngữ Thứ hai) và hướng tới trình độ B1, hoặc trung cấp, được đo lường trong Khung Tham chiếu chung Châu Âu (CEFR).
Đào sâu phân tích dữ liệu
Chúng ta biểu dương tinh thần của những mục tiêu đầy tham vọng nhưng cũng không quên đặt ra những câu hỏi dưới đây:
Học sinh bắt đầu hành trình học ngôn ngữ ở cấp độ nào?
Có đủ thời gian để học sinh đạt đến trình độ kỳ vọng trước khi tốt nghiệp hay không?
Giáo viên có đủ trình độ hoặc kỹ năng để có thể truyền dạy các kỹ năng cần giảng dạy hay không?
Giáo viên có đủ tài nguyên cần thiết để có thể thúc đẩy cải tiến hay không?
Vì vậy, việc thu thập và phân tích dữ liệu học tập, năng lực, trình độ là một hợp phần ngày càng quan trọng trong tập hợp các công cụ của nhà giáo dục. Bà Kayo Taguchi, Quản lý Danh mục ELT của Pearson Châu Á cho rằng: Nhu cầu của học sinh là khác nhau, nên việc có lộ trình học tập riêng cho mỗi học sinh là rất quan trọng. Biết được chính xác trình độ thực sự của mỗi học sinh và đặt mục tiêu tiến bộ rõ ràng trong một khoảng thời gian cụ thể là chìa khóa để quản lý sự phát triển ngôn ngữ của họ.
Bà nói thêm: “Mỗi người học với một tốc độ khác nhau. Trong cùng một lớp học, bạn có thể có người học nhanh, người học chậm. Mỗi học sinh lại có thể mạnh và khó khăn riêng cần được xác định rõ”.
Chúng ta có thể thực hiện điều này nhờ thu thập và phân tích dữ liệu liên tục, cho phép xác định điểm mạnh và điểm yếu ở cấp độ chi tiết nhất. Khi thông tin này được đánh giá trong quá trình học tập, nó sẽ giúp tạo ra một vòng phản hồi cho phép xây dựng trải nghiệm học tập độc đáo, tuỳ chỉnh và hiệu quả cho học sinh. Stuart lưu ý thêm: “Đưa ra phản hồi cho việc dạy, học, đánh giá là một chu trình tiếp diễn.”
Theo Kayo, việc có mức độ hiểu biết sâu sắc là chìa khóa để giữ lửa học tập cho những học sinh nhiệt tình và hăng hái. Bà cũng cho biết: “Việc có thể xác định điểm mạnh và khó khăn của từng cá nhân sẽ giúp các nhà giáo dục tiếp thêm động lực học sinh,” và rằng môi trường học tập có công nghệ hỗ trợ là vô cùng hữu ích cho quá trình này.
Tương lai của việc học ngôn ngữ
Vậy, công nghệ hỗ trợ cho các nhà giáo dục trong công cuộc dạy học tốt hơn như thế nào? Stuart cho biết: “Pearson sử dụng rất nhiều công cụ, bao gồm cả trí thông minh nhân tạo, để thu thập và phân tích dữ liệu về quá trình học tập để giải mã các mẫu và tạo ra chân dung của một lớp học cũng như của từng học sinh theo quy mô và tốc độ học tập khác nhau.
Việc Pearson sở hữu các năng lực phân tích dựa trên dữ liệu có nghĩa là họ có khả năng thu thập các chi tiết cụ thể cũng như trình bày thông tin nhanh chóng và theo cách mà giáo viên có thể hiểu được. Sau đó, họ có thể sử dụng kiến thức đó để đưa ra quyết định tốt hơn liên quan đến cách thức dạy học, cách họ tập trung và quản lý phương pháp tiếp cận mỗi người học.
Ví dụ: Pearson sử dụng công nghệ học máy để chấm điểm nhanh chóng và chính xác các bài kiểm tra cũng như phân tích hiệu quả học tập của học sinh theo các kỹ năng độc lập, thậm chí theo các kỹ năng nói khác nhau. Nếu học sinh có điểm yếu, ví dụ như: chỉ có thể nói ở một trình độ nhất định trong một ngữ cảnh nào đó, học sinh sẽ nhận được phản hồi và gợi ý, nhờ đó, các phần cụ thể của chương trình học có thể giải quyết hiệu quả điểm yếu này ở cấp độ kỹ năng tương ứng. Tất cả công việc đều có thể thực hiện nhờ vào công nghệ mà không cần có sự can thiệp của con người.
Các nhà giáo dục cũng sẽ có khả năng gây ảnh hưởng tới công tác đào tạo, thu thập dữ liệu và phân tích hiệu quả học tập từ xa - những khả năng đang dần trở nên quan trọng hơn. Stuart cho biết: “Chúng tôi phải thay đổi hoàn toàn phương pháp giảng dạy của mình do đại dịch COVID-19, chưa bao giờ chúng tôi phải chạy hết tốc lực và chuyển sang phương thức học từ xa và học trực tuyến như bây giờ”.
Pearson đang thích nghi với thực tế mới của một thế giới có mức độ kỹ thuật số ngày càng cao bằng cách tích hợp đánh giá vào các khóa học. Bạn có thể truy cập kỹ thuật số các khoá học này thông qua các nền tảng học tập của công ty.
Cuối cùng, rõ ràng rằng, dù thế giới có thay đổi ra sao khi chúng ta bước vào trạng thái “bình thường mới", thì ảnh hưởng của công nghệ và dữ liệu đến ngành sư phạm là có thật và còn mãi.
