Cwestiynau Cyffredin

Astudiaeth gymharol ryngwladol yw'r Astudiaeth o Dueddiadau mewn Mathemateg a Gwyddoniaeth, sef “TIMSS”, ac mae'n asesu ac yn cymharu perfformiad disgyblion mewn mathemateg a gwyddoniaeth pan fyddant yn 10 oed, neu ym Mlwyddyn 5 yng Nghymru, bob pedair blynedd ar draws oddeutu 60 o wledydd. Mae'n darparu data y gellir eu cymharu'n rhyngwladol ar gyflawniad disgyblion mewn mathemateg a gwyddoniaeth, a'r cysylltiad rhwng eu perfformiad a'u hagweddau, eu rhywedd a'u cefndir. Yn ogystal, mae TIMSS yn cynnwys holiaduron i athrawon, penaethiaid, a rhieni/gofalwyr, sy'n cynnig safbwynt gwerthfawr ar addysgu mathemateg a gwyddoniaeth, ac amgylchedd yr ysgol a'r cartref.

Caiff TIMSS ei chynnal mewn dau gam, sef prawf maes a phrif astudiaeth, a chaiff ysgolion gwahanol eu dewis ar gyfer pob cam. Mae'r prawf maes (Mawrth 2026) yn cynnwys sampl lai o ysgolion a disgyblion na'r brif astudiaeth (2027). Mae'r prawf maes yn sicrhau bod asesiadau, holiaduron a phrosesau TIMSS 2027 yn gweithio cystal â phosibl cyn cynnal y brif astudiaeth – felly mae'n rhan bwysig a dylanwadol iawn o'r astudiaeth.

Caiff yr astudiaeth ei chynnal ym mis Mawrth 2026, gyda sampl o ddisgyblion Blwyddyn 5.

Yn yr e-bost croeso a anfonir at eich ysgol, byddwn yn awgrymu dyddiad i'r astudiaeth gael ei chynnal yn eich ysgol. Gobeithio bydd y dyddiad hwn yn gyfleus i'ch staff a'ch disgyblion, ac y gellir trefnu bod ystafell(oedd) addas ar gael. Os na fydd y dyddiad hwn yn addas am unrhyw reswm, rhowch wybod i ni a gallwn aildrefnu amser sy'n gyfleus i chi.

Mae TIMSS yn astudiaeth ryngwladol fawr sy'n mesur pa mor dda mae disgyblion yn dysgu mewn mathemateg a gwyddoniaeth. Drwy gymryd rhan, gall Cymru weld pa mor dda mae ein disgyblion yn perfformio o gymharu â disgyblion mewn gwledydd eraill, gan ein helpu i ddeall beth sy'n gweithio'n dda a ble y gallwn wella.

Mae TIMSS hefyd yn dangos sut mae cyflawniad yn newid dros amser ac yn nodi'r ffactorau sy'n dylanwadu ar berfformiad disgyblion. Mae'n rhoi gwybodaeth werthfawr i ni am bolisïau ac arferion gwledydd eraill, gan ein helpu i wneud penderfyniadau gwybodus i wella prosesau dysgu ac addysgu.

Mae cymryd rhan yn TIMSS yn dangos ymrwymiad Cymru i wella safonau mathemateg a gwyddoniaeth ac i roi'r sgiliau sydd eu hangen ar bobl ifanc ar gyfer y dyfodol.

Mae'r ysgolion a'r disgyblion sy'n cymryd rhan yn TIMSS yn gwneud cyfraniad gwerthfawr at y broses o ddeall ein system addysg a dim ond drwy'r cyfranogiad hwn y gallwn wireddu'r cyfleoedd y mae TIMSS yn eu cynnig i wella ein polisïau a'n harferion addysgol. Drwy gymryd rhan yn TIMSS, byddwch yn gwneud y canlynol:

• Cefnogi astudiaeth sy'n ein helpu i ddeall ein system addysg yn well, gan ddylanwadu'n uniongyrchol ar bolisïau a datblygiadau cenedlaethol.
• Cyfrannu at sylfaen dystiolaeth ryngwladol sy'n llywio polisïau a strategaethau er mwyn helpu i fynd i'r afael â'r heriau sy'n gysylltiedig â chodi safonau a lleihau bylchau cyflawniad.
• Rhoi'r profiad i'ch disgyblion o gynrychioli Cymru mewn astudiaeth fyd-eang bwysig.
• Rhoi'r cyfle i'ch disgyblion ymarfer eu sgiliau mathemateg a gwyddoniaeth drwy asesiad ar-lein diddorol ac arloesol.

I ddiolch i chi am eich cymorth, bydd disgyblion yn cael tystysgrif cyfranogiad.

Er mwyn cydnabod eich cyfraniad gwerthfawr, bydd eich ysgol hefyd yn cael tâl gweinyddu. Caiff ffurflen tâl ei hanfon atoch oddi wrth dîm cymorth TIMSS.

Na fydd, bydd Canolfan Genedlaethol yr Astudiaeth (Pearson) yn darparu Gweinyddwr Prawf a fydd yn dod i'r ysgol ar ddiwrnod yr asesiad ac a fydd yn gyfrifol am gynnal yr astudiaeth.  Mae'r Gweinyddwyr Prawf yn weithwyr addysg proffesiynol profiadol, sy'n gyn-athrawon yn aml, ac mae gan bob un ohonynt dystysgrif fanylach gan y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd (DBS), sy'n sicrhau bod ein staff yn cydymffurfio â'r canllawiau diweddaraf. Fodd bynnag, rydym yn gofyn i chi sicrhau bod aelod o staff yr ysgol ar gael i aros yn yr ystafell yn ystod yr asesiad.

Os bydd gennych unrhyw bryderon ynglŷn â'r Gweinyddwyr Prawf yn ymweld â'ch ysgol, cysylltwch â Thîm Cymorth TIMSS i drafod hyn.

Bydd Tîm Cymorth TIMSS yn rhoi gwybod i chi pa ddosbarth/dosbarthiadau a ddewiswyd. Un dosbarth gaiff ei ddewis yn y rhan fwyaf o ysgolion, ond bydd dau ddosbarth yn cael eu dewis i gymryd rhan mewn rhai ysgolion mawr. Noder ei bod yn bosibl na chaiff pob disgybl yn y grŵp blwyddyn ei ddewis i gymryd rhan yn yr asesiadau. Mae'n bwysig bod pob disgybl sy'n rhan o'r sampl yn ymgymryd â'r asesiad. Fodd bynnag, os byddai unrhyw ddisgyblion yn ei chael hi'n anodd cymryd rhan, gellir cymhwyso meini prawf eithrio. Byddwn yn anfon canllawiau manwl i chi ar eithriadau i'ch helpu i wneud y penderfyniadau hyn.

Gallant, caiff y prawf ei gynnal yn iaith yr ysgol. Pan fyddwch yn cyflwyno manylion am y disgyblion, gofynnir i chi gadarnhau ym mha iaith y dylid cynnal y prawf. Ar gyfer ysgolion dwyieithog neu ysgolion â ffrydiau iaith deuol, byddwn yn gweithio gyda chi i gytuno ar yr iaith fwyaf priodol ar gyfer y dysgwyr dan sylw.

Bydd y broses gyfan yn cymryd tua tair awr, gan gynnwys yr asesiad, yr holiadur, ac egwylion. Nid oes angen i ddisgyblion baratoi ymlaen llaw nac adolygu. Mae'r rhan fwyaf o ysgolion yn anelu at gwblhau'r astudiaeth yn y bore, ond gallwn ddechrau'n hwyrach os bydd angen er mwyn cyd-fynd â'ch amserlen.

Mae'r asesiad wedi'i rannu'n ddwy sesiwn a bydd yn cymryd tua awr a deg munud. Ar ôl egwyl o 5-10 munud, bydd y disgyblion yn cwblhau holiadur ar-lein, a fydd yn cymryd tua 25 munud.

Bydd ein Gweinyddwr Prawf yn cyrraedd awr cyn yr amser dechrau i baratoi a dylai Cydlynydd yr Ysgol (athro i gynrychioli'r ysgol a fydd yn cefnogi'r broses gyflawni) anelu at gyrraedd ar yr un pryd. Byddem yn gwerthfawrogi lle parcio ar safle'r ysgol, os oes lleoedd parcio ar gael.

Gellir cwblhau'r holiadur i ysgolion a'r holiadur i athrawon ar-lein ymlaen llaw ac maent yn cymryd tua 30 munud yr un. Caiff cyfarwyddiadau yn esbonio sut i gael gafael ar yr holiadur eu hanfon at Gydlynydd yr Ysgol i'w rhannu â'r staff.

Os caiff dau ddosbarth eu dewis, gellir eu hasesu ar yr un pryd, neu un dosbarth yn y bore ac un ar ôl cinio, gan ddibynnu ar y cyfleusterau TG sydd ar gael. Bydd Tîm Cymorth TIMSS yn rhoi arweiniad i ysgolion sydd â dau ddosbarth.

Nid oes angen paratoi na gwneud unrhyw waith adolygu ymlaen llaw er mwyn i ddisgyblion allu cwblhau'r asesiad; a phrin fydd y gwaith gweinyddol y bydd angen i staff yr ysgol ei gyflawni.

Dylai disgyblion ddod â llyfr i'w ddarllen yn dawel rhag ofn y byddant yn gorffen yr asesiad yn gynnar.

Bydd angen cyfrifiadur wedi'i gysylltu â'r rhyngrwyd ar y disgyblion, ynghyd â bysellfwrdd a llygoden er mwyn cwblhau'r astudiaeth. Mae ystafell TG, neu ddwy yn dibynnu ar nifer y disgyblion, yn ddelfrydol, neu fel arall gellir defnyddio ystafell ddosbarth gyda gliniaduron. Dylai'r ystafell TG neu'r ystafell ddosbarth a ddefnyddir fod yn dawel ac ni ddylai gynnwys unrhyw beth a all dynnu sylw'r disgyblion.

Os nad oes gan eich ysgol ddigon o gyfrifiaduron mewn ystafelloedd TG neu liniaduron i'w defnyddio mewn ystafell ddosbarth, gellir darparu gliniaduron ychwanegol. Os bydd angen rhagor o liniaduron arnoch er mwyn cynnal yr asesiadau, cysylltwch â Thîm Cymorth TIMSS.

Bydd, ond nid oes fawr ddim gwaith trefnu a bydd Pearson yn cefnogi pob ysgol drwy gydol y broses.

Caiff yr asesiadau eu hagor ar y rhyngrwyd gan ddefnyddio manylion mewngofnodi diogel ac felly bydd angen Wi-Fi/cysylltiad â'r rhyngrwyd er mwyn i ddisgyblion allu cwblhau'r asesiad a'r holiadur. Bydd angen gliniadur neu gyfrifiadur ar bob disgybl am hyd at 3 awr (gan gynnwys egwylion). Os byddwch yn defnyddio gliniaduron, dylid eu gwefru'n llawn cyn diwrnod yr astudiaeth.

Byddwn yn gweithio'n agos â'r Cydlynydd Ysgol a'r Cydlynydd TG a enwebwyd gennych cyn diwrnod yr asesiad er mwyn sicrhau bod y cyfleusterau TG yn eich ysgol wedi'u trefnu'n briodol. Bydd angen rhedeg prawf awtomataidd 5 munud o hyd ar un o gyfrifiaduron yr ysgol ymlaen llaw er mwyn cadarnhau bod y system yn gweithio, a byddwn yn darparu dolen ar gyfer hyn.

Hefyd, os yw'n bosibl, bydd angen i chi sicrhau bod eich Cydlynydd TG ar gael ar ddiwrnod yr asesiad er mwyn helpu gydag unrhyw broblemau a allai godi.

Bydd Tîm Cymorth TIMSS yn helpu Cydlynydd TIMSS eich ysgol drwy gydol y broses ac yn anelu at sicrhau bod cyn lleied o waith gweinyddol â phosibl. Yn aml caiff athro dosbarth Blwyddyn 5, cynorthwyydd addysgu, neu swyddog arholiadau ei ddewis ar gyfer y rôl. Mae'r prif ddyletswyddau yn cynnwys y canlynol:

• Gweithredu fel y prif bwynt cyswllt i Pearson ac i Weinyddwr Prawf TIMSS.
• Cytuno ar ddyddiad a gwneud trefniadau i'r disgyblion gwblhau'r gweithgareddau yn yr ysgol.
• Gweithio gyda Pearson i gadarnhau manylion yr holl ddisgyblion cymwys ac wedyn y rhai hynny a gaiff eu dewis fel rhan o'r sampl i gymryd rhan.
• Hysbysu rhieni a gofalwyr am yr astudiaeth, gan ddefnyddio'r templed ar gyfer llythyrau a ddarperir gan Pearson.
• Sicrhau bod cyfleusterau TG wedi'u trefnu'n barod ar gyfer yr asesiadau ar-lein.
• Sicrhau y caiff unrhyw ddeunyddiau a anfonir cyn yr astudiaeth eu storio'n ddiogel.
• Goruchwylio'r broses o gwblhau'r holiadur i ysgolion a'r holiadur i athrawon cyn dyddiad y prawf.
• Cyn diwrnod yr asesiad, cadarnhau'r dyddiad a'r amser gyda Gweinyddwr y Prawf.
• Ar ddiwrnod yr asesiad, helpu Gweinyddwr Prawf TIMSS yn ôl yr angen.
• Gall fod yn ddefnyddiol sicrhau bod staff cymorth TG ar gael ar ddiwrnod y prawf (dewisol), ond bydd cymorth gyda datrys problemau TG ar gael ar unwaith gan Dîm Cymorth TIMSS.

Er mwyn gwneud yn siŵr ein bod yn cynnal yr astudiaeth mewn ffordd debyg ym mhob ysgol, mae'n bosibl y bydd swyddog monitro ansawdd yn mynychu eich sesiwn brofi. Os felly, bydd yn gofyn cwestiynau i Gydlynydd yr Ysgol am y trefniadau y bu'n rhaid i chi eu gwneud ac yn gofyn eich barn am y ffordd y cafodd yr astudiaeth ei threfnu.

Byddant, bydd manylion adnabod disgyblion ac ysgolion yn aros yn gyfrinachol ac ni chaiff canlyniadau ysgolion na disgyblion unigol eu cyhoeddi. Caiff y data a gaiff eu rhannu â threfnydd yr astudiaeth ryngwladol eu rhoi dan ffugenw: caiff manylion am ddisgyblion ac ysgolion eu dileu a defnyddir cod yn eu lle, fel na fydd modd adnabod unrhyw ysgolion na disgyblion unigol. Ni fydd y llywodraeth nac unrhyw sefydliad a gaiff ganiatâd i weld y data at ddibenion gwaith cymharu neu waith ymchwil rhyngwladol yn cyhoeddi gwybodaeth sy'n cynnwys manylion adnabod unrhyw unigolion neu ysgolion sy'n cymryd rhan yn yr astudiaeth na manylion sy'n golygu bod modd eu hadnabod.

Rydym yn cymryd diogelwch data o ddifrif ac yn dilyn Deddf Diogelu Data 2018 a'r Rheoliad Cyffredinol ar Ddiogelu Data (GDPR). Caiff unrhyw wybodaeth bersonol y byddwn yn ei chasglu ei chadw'n ddiogel ac ni fydd unrhyw adroddiad neu gyhoeddiad yn cynnwys manylion adnabod unrhyw ddisgyblion neu ysgolion unigol nac unrhyw fanylion sy'n golygu bod modd eu hadnabod.

Gellir cysylltu â Thîm Cymorth TIMSS rhwng 8am a 4pm o ddydd Llun i ddydd Gwener ar 0207 010 2023, neu drwy e-bostio TIMSSCymru@pearson.com